IaaS, PaaS và SaaS là ba dạng dịch vụ điện toán đám mây được sử dụng rộng rãi nhất, còn được gọi là các mô hình dịch vụ đám mây hoặc các mô hình dịch vụ điện toán đám mây. 

• IaaS (Infrastructure as a Service - Cơ sở hạ tầng dưới dạng dịch vụ) cung cấp quyền truy cập theo yêu cầu vào các máy tính (ảo hoặc trên phần cứng chuyên dụng), bộ lưu trữ và các tính năng mạng được lưu trữ trên điện toán đám mây - tạo thành cơ sở hạ tầng CNTT cơ bản để triển khai các ứng dụng và tác vụ trên đám mây.
• PaaS (Platform as a Service - Nền tảng dưới dạng dịch vụ) cung cấp quyền truy cập theo yêu cầu vào nền tảng điện toán đám mây toàn diện, sẵn sàng cho việc phát triển, vận hành, bảo trì và quản lý ứng dụng.
• SaaS (Software as a Service - Phần mềm dưới dạng dịch vụ) cung cấp quyền truy cập theo yêu cầu vào phần mềm ứng dụng đã được cấu hình sẵn trên nền tảng điện toán đám mây. 

Thuật ngữ "dưới dạng dịch vụ" thể hiện cách tài nguyên CNTT được sử dụng trong những mô hình dịch vụ này và nhấn mạnh sự khác biệt cơ bản giữa điện toán đám mây và CNTT truyền thống. Trong CNTT truyền thống, doanh nghiệp mua, cài đặt, quản lý và bảo trì tài nguyên CNTT - như phần cứng, phần mềm hệ thống, công cụ phát triển và ứng dụng - trong trung tâm dữ liệu on-premises. Ngược lại, trong điện toán đám mây, nhà cung cấp dịch vụ đám mây có trách nhiệm sở hữu, quản lý và bảo trì cho những tài nguyên này, cho phép người dùng truy cập chúng qua kết nối Internet và thanh toán theo mô hình đăng ký hoặc mô hình thanh toán theo mức sử dụng (pay-as-you-go).

Lợi ích chính của IaaS, PaaS, SaaS hoặc tất cả các giải pháp "dưới dạng dịch vụ" đều nằm ở lợi ích kinh tế của chúng. Người dùng có thể truy cập và mở rộng quy mô CNTT cần thiết với mức chi phí được dự đoán, loại bỏ các chi phí quản lý lớn liên quan đến việc mua và bảo trì mọi thứ trong trung tâm dữ liệu on-premises. Ngoài ra, mỗi giải pháp đều mang lại những ưu điểm vượt trội ngoài các lợi ích kinh tế.

Infrastructure as a Service (IaaS) 

IaaS cung cấp quyền truy cập theo yêu cầu vào cơ sở hạ tầng trên đám mây, bao gồm các máy chủ, dung lượng lưu trữ và tài nguyên mạng. Người dùng có thể cung cấp, cấu hình và sử dụng các tài nguyên này như phần cứng on-premises. Sự khác biệt nằm ở việc nhà cung cấp dịch vụ đám mây có trách nhiệm lưu trữ, quản lý và bảo trì phần cứng và tài nguyên máy tính trong các trung tâm dữ liệu. Người dùng IaaS truy cập các tài nguyên này thông qua kết nối Internet và thanh toán theo mô hình đăng ký hoặc mô hình thanh toán theo mức sử dụng (pay-as-you-go).

Thông thường, người dùng IaaS có thể linh hoạt lựa chọn giữa máy ảo (VMs) được lưu trữ trên phần cứng vật lý chung (với nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây quản lý ảo hóa) hoặc máy chủ trên phần cứng vật lý riêng, không chia sẻ. Người dùng có thể xử lý việc cung cấp, cấu hình và vận hành máy chủ cũng như tài nguyên cơ sở hạ tầng thông qua dashboard thân thiện với người dùng hoặc thông qua các giao diện lập trình ứng dụng (API). 

Lợi ích của IaaS 

So với hệ thống CNTT truyền thống, IaaS mang lại cho người dùng sự linh hoạt cao hơn trong việc xây dựng tài nguyên theo nhu cầu, cho phép họ tăng hoặc giảm quy mô để đáp ứng với sự biến động trong lưu lượng truy cập. Bằng cách lựa chọn IaaS, người dùng có thể loại bỏ các chi phí trả trước cũng như các chi phí liên quan đến việc mua và bảo trì trung tâm dữ liệu on-premises. Điều này giải quyết được tình trạng dư thừa tài nguyên on-premises để xử lý mức tăng đột biến trong lưu lượng truy cập hoặc ngừng hoạt động do không có đủ tài nguyên do sự bùng nổ lưu lượng truy cập. 

Các lợi ích của IaaS bao gồm: 

• Tính khả dụng cao: IaaS giúp các doanh nghiệp dễ dàng thiết lập máy chủ dự phòng, thậm chí trên các vị trí địa lý khác nhau, đảm bảo tính khả dụng trong trường hợp mất điện hoặc thảm họa vật lý.
• Độ trễ thấp, hiệu suất được cải thiện: Do nhà cung cấp IaaS thường vận hành các trung tâm dữ liệu trên nhiều khu vực địa lý nên doanh nghiệp có thể định vị các ứng dụng và dịch vụ gần người dùng hơn, giảm thiểu độ trễ và tối ưu hóa hiệu suất tổng thể.
• Tăng khả năng phản hồi: Doanh nghiệp có thể nhanh chóng cung cấp tài nguyên trong vài phút, giúp thử nghiệm ý tưởng mới và triển khai các cải tiến một cách nhanh chóng đến nhiều người dùng hơn.
• Bảo mật toàn diện: Với các biện pháp bảo mật nâng cao on-site, tại các trung tâm dữ liệu và thông qua mã hóa, doanh nghiệp có thể tận dụng được các phương pháp bảo mật nâng cao, vượt xa những gì họ có thể đạt được bằng cách lưu trữ cơ sở hạ tầng đám mây nội bộ.
• Truy cập nhanh hơn vào công nghệ mới: Trong bối cảnh các nhà cung cấp điện toán đám mây đang cạnh tranh để cung cấp các công nghệ mới nhất, người dùng IaaS có thể tận dụng những đổi mới này sớm hơn và với chi phí thấp hơn so với việc triển khai on-premises. 

Các ứng dụng của IaaS 

Các trường hợp phổ biến khi IaaS được ứng dụng bao gồm: 

• Khắc phục sự cố: Thay vì thiết lập các máy chủ dự phòng trên nhiều địa điểm, IaaS có thể triển khai giải pháp khắc phục sự cố trong cơ sở hạ tầng điện toán đám mây có sẵn được phân tán theo địa lý của nhà cung cấp đám mây.
• Thương mại điện tử: IaaS chính là sự lựa chọn tuyệt vời cho các nhà bán lẻ trực tuyến thường xuyên gặp phải tình trạng tăng lưu lượng truy cập đột biến. Khả năng mở rộng quy mô trong thời gian cao điểm và duy trì bảo mật nâng cao là rất quan trọng trong ngành bán lẻ khi phải liên tục hoạt động 24/7.
• Internet vạn vật (IoT) và AI: IaaS đơn giản hóa quá trình thiết lập và mở rộng tài nguyên máy tính và lưu trữ cho các ứng dụng xử lý lượng dữ liệu lớn, như IoT và AI.
• Công ty khởi nghiệp: Với những hạn chế về tài chính mà các công ty khởi nghiệp thường gặp phải thì việc đầu tư vốn vào cơ sở hạ tầng CNTT on-premises có thể không khả thi. IaaS cung cấp quyền truy cập vào trung tâm dữ liệu cấp doanh nghiệp mà không cần phải đầu tư trước vào phần cứng và chi phí quản lý.
• Phát triển phần mềm: IaaS tạo điều kiện cho việc thiết lập cơ sở hạ tầng nhanh chóng cho môi trường thử nghiệm và phát triển, vượt xa tốc độ có thể đạt được trên hạ tầng on-premises. 

Platform as a Service (PaaS) 

PaaS cung cấp một nền tảng điện toán đám mây được thiết kế dành cho lập trình, triển khai và quản lý ứng dụng. Trong mô hình này, nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây có trách nhiệm lưu trữ, quản lý và bảo trì tất cả các thành phần trong nền tảng, bao gồm máy chủ lập trình, thử nghiệm và triển khai, phần mềm hệ điều hành (OS), lưu trữ, mạng, cơ sở dữ liệu, phần mềm trung gian, thời gian chạy, framework, công cụ phát triển và các dịch vụ bổ sung khác về bảo mật, nâng cấp OS & phần mềm, sao lưu, v.v.

Người dùng tương tác với PaaS thông qua một giao diện đồ hoạ người dùng (GUI), cho phép DevOps phối hợp liền mạch trong toàn bộ vòng đời ứng dụng. Sự phối hợp này bao gồm lập trình, tích hợp, thử nghiệm, phân phối, triển khai và phản hồi. 

Lợi ích của PaaS 

Lợi ích chính của PaaS là cho phép người dùng xây dựng, thử nghiệm, triển khai, cập nhật và mở rộng ứng dụng một cách nhanh chóng và hiệu quả về chi phí - những khả năng mà sẽ rất cồng kềnh và tốn tài nguyên nếu họ phải thiết lập và giám sát nền tảng on-premises. Các lợi ích khác bao gồm: 

• Thời gian ra mắt sản phẩm nhanh chóng: PaaS giúp đội ngũ dev thiết lập môi trường phát triển, thử nghiệm và sản xuất trong vài phút, so với hàng tuần hoặc hàng tháng.
• Thử nghiệm và triển khai các công nghệ mới mà không gặp rủi ro hoặc rủi ro thấp: Nền tảng PaaS thường cung cấp quyền truy cập vào một loạt các tài nguyên mới nhất trên toàn bộ kho ứng dụng. Điều này giúp việc thử nghiệm các hệ điều hành, ngôn ngữ và công cụ mới mà không cần đầu tư đáng kể, cả về công nghệ và cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ chúng.
• Dễ dàng phối hợp: Hoạt động như một dịch vụ điện toán đám mây, PaaS thiết lập môi trường phát triển phần mềm chung, mang lại cho đội ngũ devops quyền truy cập vào tất cả các công cụ cần thiết từ mọi nơi có kết nối Internet.
• Phương pháp mở rộng linh hoạt hơn: Với PaaS, doanh nghiệp có thể dễ dàng mua thêm dung lượng để xây dựng, thử nghiệm, triển khai và chạy ứng dụng khi cần thiết.
• Giảm thiểu việc quản lý: PaaS giảm tải việc quản lý cơ sở hạ tầng, patch, cập nhật và các nhiệm vụ quản trị khác cho nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây. 

Các ứng dụng của PaaS 

PaaS thúc đẩy các sáng kiến phát triển và CNTT khác nhau, bao gồm:

• Phát triển và quản lý API: PaaS, với các framework tích hợp sẵn, giúp tối ưu hóa quá trình phát triển, vận hành, quản lý và bảo mật các API. Điều này đặc biệt hữu ích cho đội ngũ devops trong việc chia sẻ dữ liệu và chức năng giữa các ứng dụng.
• Internet vạn vật (IoT): PaaS hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình (Java, Python, Swift) và các công cụ, tạo ra môi trường mạnh mẽ để phát triển ứng dụng IoT và xử lý dữ liệu theo thời gian thực từ các thiết bị IoT.
• Agile và DevOps: Giải pháp PaaS đáp ứng toàn diện các yêu cầu của chuỗi công cụ DevOps và cung cấp tính năng tự động hóa để hỗ trợ quá trình tích hợp liên tục và triển khai liên tục (CI/CD), phù hợp với phát triển phần mềm linh hoạt (Agile).
• Chiến lược phát triển trên nền tảng đám mây và đám mây lai (hybrid cloud): Các giải pháp PaaS hỗ trợ tích cực các công nghệ phát triển trên nền tảng điện toán đám mây, bao gồm microservice, container, Kubernetes và điện toán serverless. Điều này giúp đội ngũ devops xây dựng ứng dụng một lần và đảm bảo triển khai cũng như quản lý nhất quán trên private cloud, public cloud và môi trường on-premises theo chiến lược hybrid cloud. 

Software as a Service (SaaS) 

SaaS, còn được gọi là dịch vụ ứng dụng đám mây, là phần mềm ứng dụng trên điện toán đám mây và có thể sử dụng bất cứ lúc nào. Người dùng trả phí hàng tháng hoặc hàng năm để sử dụng một bản ứng dụng đầy đủ tính năng bằng trình duyệt web, ứng dụng desktop hoặc mobile. Toàn bộ ứng dụng và cơ sở hạ tầng cần thiết để cung cấp - bao gồm máy chủ, bộ lưu trữ, mạng, phần mềm trung gian, phần mềm ứng dụng và lưu trữ dữ liệu - đều được nhà cung cấp SaaS lưu trữ và quản lý.

Nhà cung cấp chịu trách nhiệm về tất cả các bản nâng cấp phần mềm và patch. Thông thường, nhà cung cấp đảm bảo sự khả dụng, hiệu suất và bảo mật như mô tả trong Thỏa thuận mức dịch vụ (SLA). Doanh nghiệp có thể mở rộng phạm vi sử dụng, thêm nhiều người dùng và lưu trữ dữ liệu khi cần với chi phí bổ sung.

Ngày nay, hầu hết mọi người sử dụng máy tính hoặc thiết bị di động đều tương tác với SaaS. Các ứng dụng hàng ngày như email, nền tảng truyền thông xã hội và dịch vụ lưu trữ tệp trên đám mây như Dropbox hoặc Box, là ví dụ về việc sử dụng SaaS trong đời sống hàng ngày. Trong lĩnh vực kinh doanh, các giải pháp SaaS nổi bật như Salesforce cho quản lý quan hệ khách hàng, HubSpot cho marketing, Trello cho quản lý quy trình làm việc, Slack cho cộng tác & nhắn tin, và Canva cho thiết kế đồ họa. Đáng chú ý, nhiều ứng dụng ban đầu được thiết kế cho việc sử dụng trên máy tính bàn như Adobe Creative Suite, đã chuyển sang mô hình SaaS, như chúng ta thấy với Adobe Creative Cloud. 

Lợi ích của SaaS 

Lợi ích vượt trội của SaaS chính là khả năng chuyển giao hoạt động quản lý cơ sở hạ tầng và ứng dụng cho nhà cung cấp SaaS. Người dùng chỉ cần tạo tài khoản, thanh toán và bắt đầu sử dụng ứng dụng; trong khi nhà cung cấp phải xử lý nhiều tác vụ - từ duy trì phần cứng và phần mềm máy chủ đến quản lý quyền truy cập và bảo mật người dùng, lưu trữ và quản lý dữ liệu, triển khai nâng cấp và patch, v.v.

Các lợi ích khác của SaaS bao gồm: 

• Giảm thiểu rủi ro: Nhiều sản phẩm SaaS cung cấp thời gian dùng thử miễn phí hoặc phí hàng tháng thấp, cho phép khách hàng dùng thử phần mềm để xem liệu có phù hợp với nhu cầu kinh doanh mà không có hoặc có ít rủi ro tài chính.
• Tăng hiệu suất mọi lúc/mọi nơi: Người dùng có thể dễ dàng tương tác với các ứng dụng SaaS trên bất kỳ thiết bị nào có trình duyệt và được kết nối Internet, giúp tăng hiệu suất mọi lúc, mọi nơi.
• Dễ dàng mở rộng: Việc mở rộng quyền truy cập của người dùng là đơn giản, bao gồm quy trình đăng ký và thanh toán cho người dùng bổ sung. Doanh nghiệp cũng có thể mua thêm dung lượng lưu trữ dữ liệu khi cần thiết với khoản phí tối ưu.
• Tùy chỉnh: Một số nhà cung cấp SaaS cho phép người dùng tùy chỉnh sản phẩm của họ thông qua các giải pháp IaaS/PaaS đi kèm. Một ví dụ là khi bạn sử dụng vCloudcam của VNG Cloud, bạn có thể sử dụng thêm các sản phẩm như vServer, vStorage để lưu trữ dữ liệu camera. 

Các ứng dụng của SaaS 

Ngày nay, gần như mọi ứng dụng cho cá nhân hoặc nhân viên đều có sẵn dưới dạng SaaS, dung trong nhiều trường hợp (một số đã được đề cập ở trên). Trong hầu hết các trường hợp, khi người dùng cuối hoặc doanh nghiệp tìm thấy giải pháp SaaS phù hợp với yêu cầu của họ, giải pháp đó thường mang lại sự thay thế đơn giản hơn, khả năng mở rộng cao hơn và tiết kiệm chi phí hơn so với phần mềm on-premises. 

IaaS, PaaS và SaaS: Đơn giản trong quản lý và Mức độ kiểm soát 

SaaS, PaaS và IaaS không phải là các lựa chọn độc lập; nhiều doanh nghiệp sử dụng kết hợp các mô hình dịch vụ này, thường cùng với CNTT truyền thống. Việc lựa chọn giải pháp "dưới dạng dịch vụ" phụ thuộc vào chức năng mà khách hàng mong muốn cùng với kiến thức chuyên môn nội bộ của doanh nghiệp. Ví dụ, một doanh nghiệp thiếu chuyên gia CNTT nội bộ để cấu hình máy chủ từ xa sẽ không phù hợp với IaaS, trong khi một doanh nghiệp thiếu đội ngũ dev sẽ không cần PaaS.

Trong một số trường hợp, bất kỳ mô hình "dưới dạng dịch vụ" nào cũng có thể đưa ra một giải pháp khả thi. Vì vậy, doanh nghiệp thường cân nhắc các lựa chọn dựa trên sự cân bằng giữa tính thuận tiện trong quản lý và mức độ kiểm soát.

Hãy xem xét tình huống khi một doanh nghiệp lớn muốn cung cấp ứng dụng quản lý quan hệ khách hàng (CRM) cho đội ngũ Sale. Họ có thể: 

• Chọn một giải pháp CRM SaaS, chuyển toàn bộ công việc quản lý hàng ngày cho nhà cung cấp bên thứ ba, đồng thời từ bỏ quyền kiểm soát về tính năng, chức năng, lưu trữ dữ liệu, quyền truy cập và bảo mật của người dùng.
• Chọn giải pháp PaaS để xây dựng ứng dụng CRM tùy chỉnh. Trong trường hợp này, doanh nghiệp sẽ chuyển giao việc quản lý tài nguyên cơ sở hạ tầng và phát triển ứng dụng cho nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây. Doanh nghiệp sẽ duy trì toàn quyền kiểm soát các tính năng của ứng dụng nhưng cũng phải chịu trách nhiệm quản lý ứng dụng và dữ liệu liên quan.
• Xây dựng cơ sở hạ tầng CNTT trên điện toán đám mây bằng IaaS và sử dụng nó để tạo ra nền tảng phát triển và ứng dụng. Đội ngũ CNTT của doanh nghiệp sẽ có toàn quyền kiểm soát về hệ điều hành và cấu hình máy chủ, nhưng cũng chịu trách nhiệm quản lý và bảo trì chúng, cùng với nền tảng và ứng dụng chạy trên chúng. 

IaaS, PaaS, SaaS và VNG Cloud 

VNG Cloud cung cấp các giải pháp IaaS, PaaS và SaaS toàn diện được thiết kế dành riêng cho nhu cầu của doanh nghiệp trên các cấp độ công nghệ khác nhau. Sử dụng các giải pháp PaaS mạnh mẽ và có khả năng mở rộng của VNG Cloud giúp doanh nghiệp phát triển các ứng dụng cloud-native hoặc hiện đại hóa các ứng dụng hiện có. Ngoài ra, nền tảng đám mây toàn diện của VNG Cloud cung cấp giải pháp IaaS cho máy chủ ảo, mạng và lưu trữ. Chúng tôi cũng cung cấp các ứng dụng doanh nghiệp SaaS, thúc đẩy sự đổi mới trong tổ chức của bạn.